Fenobarbital – dlaczego należy kontrolować leczenie?

Fenobarbital jest jednym z najczęściej używanych leków przeciwdrgawkowych, szczególnie polecanym przy długoterminowym leczeniu padaczki idiopatycznej. Jest uważany za stosunkowo bezpieczny i skuteczny, jednak to efekty uboczne tego leku wzbudzają najwięcej kontrowersji.

Efekty uboczne fenobarbitalu

Do efektów ubocznych fenobarbitalu należą niepokój i pobudzenie, ospałość, osowienie i sedacja, nadmierne pragnienie (polidypsja), wielomocz (poliuria), nadmierny apetyt (polifagia) – co czasem może sugerować współwystępowanie innych chorób, niedokrwistość, trombocytopenia (rzadziej), zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (tego efektu nie odnotowano u kotów), powierzchowne martwicowe zapalenie skóry, zapalenie trzustki, podwyższenie stężenia kwasów żółciowych w surowicy oraz zmniejszenie stężenia albumin.

Wpływ fenobarbitalu na wątrobę

Fenobarbital indukuje mikrosomalne enzymy wątrobowe, powodując proliferację gładkiej siateczki śródplazmatycznej wewnątrz hepatocytów, co zwiększa masę wątroby, a także nasila przemiany metaboliczne w tym narządzie. Co więcej, skutkiem tych zmian może być zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych, takich jak fosfataza zasadowa (ALP) i aminotransferaza alaninowa (ALT), niezwiązane z degradacją hepatocytów lub zastojem żółci. Niektórzy autorzy opisują też wzrost aktywności w surowicy enzymu γ-glutamylotransferazy (GGT). Trudno zatem stwierdzić, czy podwyższona aktywność enzymów wątrobowych związana jest z faktycznym uszkodzeniem tego narządu, czy też ze specyficznym wpływem fenobarbitalu na wątrobę.

Badania nad wpływem fenobarbitalu

W badaniach histologicznych wątroby u psów leczonych fenobarbitalem zauważono dotkliwe zmiany histologiczne. Z drugiej jednak strony inne badania psów przyjmujących ten lek nie wykazały zmian echogeniczności miąższu wątroby w badaniach ultrasonograficznych, jak również zmian w badaniach histologicznych. Potwierdzono jedynie fakt, że podczas leczenia fenobarbitalem dochodzi do powiększenia narządu i zwiększenia aktywności ALT, AP i GGT w surowicy.

Kontrola stężenia fenobarbitalu

Istotne jest kontrolowanie stężenia fenobarbitalu w surowicy pacjentów, aby nie przekraczało ono 30-40 µg/ml. Dzięki temu można minimalizować efekty uboczne.

Podsumowanie

Monitorowanie stężenia fenobarbitalu w surowicy pacjenta jest kluczowe. Należy określać je w próbce krwi pobranej w czasie, w którym stężenie tego leku jest minimalne. Pozwala to na określenie najniższego stężenia fenobarbitalu w surowicy, które występuje w przerwie pomiędzy kolejnymi podaniami.

Źródła:

• Magazyn Weterynaryjny, 02.2017, autor: lek. wet. Hanna Pawelec, dr hab. Andrzej Pomianowski, prof. UWM