Wszystko o Encephalitozoon cuniculi – kunikuloza u królików

Encephalitozoon cuniculi jest pasożytem jednokomórkowym, należącym do typu Microsporidia. Powoduje on encefalitozoonozę (kunikulozę) – chorobę występującą głównie u królików. Liczba nosicieli wśród tych zwierząt może wahać się w zależności od obszaru występowania od 5% do nawet 80%.

Ścieżka zakażenia i rozwój pasożyta

Do zakażenia dochodzi najczęściej poprzez kontakt z moczem chorego zwierzęcia (np. zanieczyszczona woda lub pokarm), a także drogą wertykalną – z matki na płód. Po wniknięciu do organizmu spory przekształcają się w meronty i razem z krwią lub limfą wędrują do komórek (m.in. makrofagów, nabłonka jelitowego, komórek nerwowych), gdzie ulegają namnożeniu. Następnie rozprzestrzeniają się w organizmie tą samą drogą infekując głównie mózg, oczy oraz nerki i to właśnie w nerkach odbywa się formowanie spor.

Objawy i diagnostyka encefalitozoonozy

Aktywne ich wydalanie z moczem odbywa się po ok. 5 tygodniach od zakażenia. Najczęściej jest ono hamowane przez reakcję układu immunologicznego gospodarza, jednak w przypadku obniżonej odporności może trwać dłużej. Encephalitozoon cuniculi może pozostać w formie latentnej w tkankach, dlatego zakażenie często przebiega bezobjawowo. W przypadku osłabienia odporności (np. współistniejące infekcje), ciąży lub stresu mogą rozwinąć się rozmaite objawy, głównie neurologiczne (np. torticollis, ataksja, drgawki, paraliż tylnych kończyn), oczne (np. zaćma, zapalenie błony naczyniowej oka) oraz nerkowe (np. polidypsja, poliuria, niewydolność nerek) ze względu na wzmożoną aktywność pasożyta w tkankach tych narządów.

Metody badawcze i leczenie

Diagnostyka zakażenia E. cuniculi opiera się głównie o badanie PCR (najczęściej z moczu) oraz badania serologiczne w zestawieniu z objawami pacjenta. We wczesnej fazie choroby (po ok. 2-3 tygodniach od zakażenia) można spodziewać się wysokiego miana przeciwciał IgM oraz dodatniego testu PCR ze względu na obecność antygenu pasożyta. W fazie ostrej, dodatni wynik PCR świadczy o aktywnym wydalaniu spor. Miana przeciwciał zarówno IgM jak i IgG na tym etapie choroby utrzymują się na wysokim poziomie.

W badaniach biochemicznych krwi możliwy jest podwyższony poziom mocznika, kreatyniny, globulin oraz parametrów wątrobowych (ALP, ALT, AST), a obniżony poziom albumin. Mogą być widoczne także zaburzenia chlorków, potasu oraz sodu. Oprócz badań laboratoryjnych warto wykonać tomografię komputerową w celu wykrycia zmian neurologicznych oraz badanie okulistyczne. W fazie przewlekłej zakażenia E. cuniculi poziom przeciwciał IgM obniża się, natomiast poziom przeciwciał IgG utrzymuje się na wysokim poziomie przez długi czas. W badaniu histopatologicznym może być zauważalne ziarniniakowe zapalenie mózgu oraz nerek lub wakuole zawierające zarodniki.

Podsumowanie

Encefalitozoonoza jest poważną chorobą wielonarządową. Choć dotyka głównie króliki, może ona występować także u innych gatunków ssaków. Najbardziej narażone są zwierzęta młode oraz immunosupresyjne. Istotne jest jej szybkie rozpoznanie oraz wdrożenie leczenia w celu zatrzymania postępujących uszkodzeń tkanek i narządów.

Źródła:

  1. https://behawiorystakrolikow.pl/encefalitozoonoza-u-krolikow-objawy-i-leczenie/ 
  2. https://magwet.pl/25277,encefalitozoonoza-choroba-nie-tylko-krolikow/
  3. https://optovet.pl/encephalitozoon-qa-czyli-kunikuloza-bez-tajemnic/
  4. https://lecznica-oaza.pl/encephalitozoonoza-krolikow-2/
  5. https://laboklinpolska.pl/encefalitozoonoza/

Sprawdź gdzie zbadasz swojego pupila