Preanalityka w diagnostyce weterynaryjnej

Dzisiaj porozmawiamy o istotnym aspekcie diagnostyki laboratoryjnej, który ma kluczowy wpływ na uzyskanie rzetelnych wyników – preanalityce. Ten termin obejmuje przygotowanie pacjenta, pobranie, transport oraz przechowywanie próbek przed ich analizą w laboratorium. Błędy popełnione na tym etapie mogą prowadzić do uzyskania wyników fałszywych, co z kolei może wpłynąć na diagnozę i leczenie.

Przygotowanie pacjenta przed badaniem

• Pobieranie krwi najlepiej planować rano, aby pacjent był na czczo. Spożycie pokarmu mniej niż 8-12 godzin przed badaniem może zaburzyć wyniki glukozy, cholesterolu, ALT, AST, czy bilirubiny.
• Zwierzę powinno być wypoczęte – zmęczenie pracą lub zabawą zwiększa poziom kreatyniny, fosforanów czy kwasu moczowego, a obniża stężenie tyroksyny.
• Unikaj podawania leków przed pobraniem krwi. Mogą one wpływać na stężenia kluczowych parametrów, jak glukoza, bilirubina czy kreatynina.

Pobieranie materiału

• Miejsce wkłucia powinno być starannie przygotowane. Unikaj nadmiernej ilości środka odkażającego, by nie doszło do zanieczyszczenia próbki.
• Nakłuwaj żyłę delikatnie, unikając zbyt długiej stazy czy poszukiwania żyły igłą. Nieprawidłowe techniki mogą prowadzić do hemolizy i aktywacji układu krzepnięcia.
• Pamiętaj o prawidłowej objętości krwi względem antykoagulantu, szczególnie przy EDTA czy cytrynianie sodu. Zbyt dużo lub mało krwi wpłynie na wiarygodność wyniku.

Postępowanie z próbką

• Po pobraniu krew powinna spływać po ściance probówki spokojnym strumieniem, a próbkę należy delikatnie, lecz dokładnie wymieszać z antykoagulantem. Nie wstrząsaj probówką – może to doprowadzić do hemolizy.
• Jeśli próbka będzie użyta do badań z surowicy, odstaw ją pionowo na około 30 minut, aby powstał skrzep. Następnie oddziel surowicę od osadu.

Kolejność pobierania 

Najpierw krew do badań koagulologicznych, potem próbka do badań z surowicy, a na końcu materiał do oznaczeń morfologicznych.

Podsumowanie

Zrozumienie i ścisłe przestrzeganie zasad preanalityki ma kluczowe znaczenie dla uzyskania wiarygodnych wyników. Odpowiednie przygotowanie pacjenta, precyzyjne pobranie próbek oraz ich właściwe przechowywanie i transport stanowią fundament prawidłowej diagnostyki. Dbając o każdy szczegół, przyczyniasz się do lepszego zrozumienia stanu zdrowia pacjenta i skuteczniejszego leczenia.